Dậy thì là gì? Những điều cần biết về dậy thì

Tuổi dậy thì là một bước ngoặt rất quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Tuy nhiên, độ tuổi này cũng có rất nhiều điều đáng quan tâm lưu ý vì nó thường xảy ra nhiều nguy cơ có hại cho bản thân. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một số thông tin, kiến thức cơ bản về tuổi dậy thì.

Tuổi dậy thì ở cả nam và nữ là sự chuyển đổi từ thời thơ ấu sang tuổi trưởng thành, đó là một loạt các thay đổi cơ thể với việc tăng sản xuất một số hoóc môn nhất định.

Bước vào tuổi dậy thì con gái sẽ biểu hiện cơ thể rõ ràng

Những biểu hiện khi con người đến tuổi dậy thì là gì? Là câu hỏi được rất nhiều người thắc mắc. Tuổi dậy thì ở nữ thường bắt đầu khi nữ giới ở khoảng từ 8 đến 13 tuổi còn ở nam thường bắt đầu khi nam giới trong khoảng từ 9-14 tuổi. Hiện tượng dậy thì sớm xảy ra khi nữ giới dậy thì trước năm 8 tuổi và nam giới trước năm 9 tuổi. Ngược lại, dậy thì muộn xảy ra khi nữ dậy thì sau năm 13 tuổi và ở nam là 14 tuổi. Bắt đầu tuổi dậy thì bước sang giai đoạn trưởng thành cũng là lúc con người có khả năng sinh sản.

Nguyên nhân dẫn tới tuổi dậy thì là do các hooc môn tạo nên sự thay đổi trong cơ thể, cụ thể đó là hooc môn testosterone ở nam và ơstrôgen ở nữ.

Biển hiện thể chất của tuổi dậy thì

Ở tuổi dậy thì, dấu hiệu rõ nét nhất đánh dấu dấu mốc quan trọng này nằm ở những biểu hiện của thể chất con người. Sự phát triển trong giai đoạn dậy thì diễn ra trong khoảng thời gian dài, vì vậy cũng khó nhận ra khi nào giai đoạn bắt đầu và kết thúc mà chỉ có thể nhận biết qua các dấu hiệu ở cơ thể. Cụ thể như sau:

Ở nữ

Ở nữ giới, độ tuổi trung bình khi dậy thì là khoảng 11 tuổi. Đa số là các bé gái sẽ đạt đến chiều cao trưởng thành khi 15 tuổi. Bé gái thường bắt đầu và kết thúc tuổi dậy thì sớm hơn bé trai.

Ở trong giai đoạn dậy thì, các bé gái cũng có những cảm xúc thật dữ dội, dễ vui buồn giận hờn, biết chăm chút cho cơ thể hơn.

Dinh dưỡng cho tuổi dậy thì với nữ được nhận định là rất quan trọng, cha mẹ cần lưu ý đến con ở giai đoạn này để bổ sung chất dinh dưỡng cần thiết để bé gái phát triển đúng tuổi, đủ cân nặng.

Ở nữ trong độ tuổi dậy thì sẽ xuất hiện kinh nguyệt. Khi mới đầu các em khá lo lắng về điều đó, lúc này người lớn cần quan tâm đến các em nhiều hơn, hướng dẫn các em cách vệ sinh thân thể và đặc biệt là vùng kín trong những ngày kinh nguyệt xuất hiện. Chiều cao của các bé gí tăng đáng kể. Hệ thống lông trên cơ thể cũng phát triển mạnh mẽ, xuất hiện lông mu và lông nách. Ngực nhú dần, cơ quan sinh dục phát triển và giọng nói không còn đanh như trước.

Sau một thời gian trải qua các dấu hiệu như ngực to ra, tăng chiều cao, da nhờn, mặt có mụn…  thì cũng đến ngày kinh nguyệt xuất hiện. Giai đoạn ban đầu này thì ở nữ chu kỳ kinh nguyệt thường không ổn định nên sẽ có tháng có tháng không, có khi vài tháng sau mới thấy kinh nguyệt trở lại.

Ở nam

Mỗi cá nhân phát phát triển ở các mức độ khác nhau vì vậy tuổi dậy thì bắt đầu và kết thúc ở những thời điểm khác nhau đối với mọi người. Thông thường, tuổi dậy thì bé trai có thể kéo dài từ 2 đến khoảng thời gian là 5 năm, vì vậy không phải lúc nào cũng dễ đoán được khi nào nó kết thúc. Trung bình, ở trẻ em trai sẽ bắt đầu dậy thì vào khoảng 12 tuổi, tuy nhiên, cũng có trẻ trai dậy thì sớm hơn từ 8 đến 14 tuổi. Biểu hiện trong giai đoạn dậy thì, bé trai có thể thấp hơn hoặc cao hơn các bé trai khác cùng tuổi. Cha mẹ nên nắm được những thay đổi mà cơ thể các con đang trải qua và có thể tìm thấy thông tin về tuổi dậy thì có thể giúp trẻ phát triển chiều cao hơn.

Trong độ tuổi dậy thì, nam giới cũng như nữ giới sẽ phát triển hệ thống lông nách cũng như ở vùng kín. Dương vật phát triển, xuất hiện những giấc mơ ướt( hiện tượng mộng tinh) cùng với sự cương cứng của dương vật. Giọng nói trở nên trầm và ồm hơn. Xuất hiện râu ở cằm và hai bên mép. Ngoài ra ở nam thì phát triển bàn chân, bàn tay khá mạnh, thân hình trở nên cơ bắp hơn. Ngực và vai nở, vững chắc.

Lưu ý: Khi bước vào tuổi dậy thì, tuyến mồ hôi phát triển, cùng với đó là làn da trở nên nhờn hơn. Do vậy trong thời kì này cả các bạn nam và các bạn nữ đều xuất hiện mụn trứng cá hoặc mụn đầu đen đặc biệt là ở mặt. Cần phải thường xuyên chăm sóc da, giữ vệ sinh da mặt sạch sẽ để giảm bớt số lượng mụn xuất hiện.

Bảng tóm tắt những mốc thời gian chính trong giai đoạn dậy thì ở bé gái

Biểu hiện tâm lý ở tuổi dậy thì

Cùng với sự thay đổi ở thể chất, tâm sinh lý của bạn nam và bạn nữ trong thời kì dậy thì cũng thay đổi rất nhiều. Nhìn chung, các em ở cả hai giới trong thời kì này đều mong muốn trở thành người lớn, hay nói cách khác là muốn được sống độc lập với cha mẹ mình. Trẻ bộc lộ cái tôi rõ ràng, muốn được tự khẳng định, muốn được tôn trọng ý kiến và tự quyết định các vấn đề liên quan đến bản thân mình. Đặc biệt, trẻ mở rộng các mối quan hệ ngoài xã hội, tham gia nhiều hội nhóm. Thời gian này cũng là lúc trẻ quan tâm nhiều hơn đến ngoại hình của mình, hình thành những cảm xúc với người khác giới, những rung cảm đầu đời của trẻ.

Trẻ có thể dậy thì sớm

Mỗi trẻ sẽ có sự phát triển cơ thể khác nhau, không phải trẻ nào cũng có độ tuổi dậy thì giống nhau. Có nhiều em sẽ bước vào giai đoạn này sớm hơn mức bình thường, với nữ là trước 8 tuổi, với nam là trước 9 tuổi.

Thông thường sẽ có hai kiểu dậy thì sớm là dậy thì sớm trung ương  và dậy thì sớm ngoại vi. Ở những trẻ có dậy thì sớm trung ương khi các biểu hiện thông thường của tuổi dậy thì, nhưng giai đoạn này xảy ra sớm hơn. Tuyến yên sẽ chịu trách nhiệm sản xuất ra hormone, được gọi là các hormone điều hòa tuyến sinh dục (gonadotropins). Tất cả những hormone này sẽ kích thích tinh hoàn hoặc buồng trứng tạo ra các hormone sinh dục, như testosterone hoặc estrogen.

Nếu trẻ có biểu hiện dậy thì sớm thì cũng là một điều bình thường và các bậc phụ huynh không cần phải lo lắng quá nhiều.

Những biện pháp giúp trẻ vượt qua khó khăn trong gia đoạn dậy thì

Luôn tôn trọng trẻ: Luôn lắng nghe mong muốn của trẻ, không áp đặt, không được đánh giá trẻ

Trang bị kiến thức về giáo dục giới tính cho trẻ: Trang bị cho trẻ những kiến thức về giới tính, về sự phát triển của cơ thể, về những nguy cơ cần phòng tránh khi trẻ ở tuổi dậy thì.

Trở thành bạn của con: Dành nhiều thời gian lắng nghe, quan sát, tìm hiểu cùng với trẻ.

Bạn X, sinh viên Trường Cao đẳng Y dược Sài Gòn chia sẻ: “ Khi vào độ tuổi dậy thì mình rất lo lắng, thật may mắn vì có mẹ bên cạnh để vượt qua điều đó.”

Như vậy, tuổi dậy thì rất quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Cần lưu ý và trang bị những kiến thức, kỹ năng cần thiết để bảo vệ trẻ khỏi các nguy cơ nguy hại.

Theo Ban tư vấn tuyển sinh Cao đẳng Dược Sài Gòn tổng hợp!